ΓΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ
Ο προφορικός λόγος έχει κάτι δεδομένο, που ίσως γι’ αυτό δεν το σκεφτόμαστε όσο του πρέπει• έχει τουλάχιστον δυο ανθρώπους. Απευθύνεται•και πριν από την απεύθυνση υπάρχει ένα σώμα ζωντανό, που θέλει κάτι να μοιραστεί.
Κι αυτό το σώμα έχει ψυχή και μέσα έκφρασης: φωνή, εκφραστικότητα προσώπου, σώματος.
Στις ηλικίες του Δημοτικού Σχολείου, τα παιδιά είναι ακόμα αρκετά ανοιχτά να δεχτούν και να επικοινωνήσουν με το είδος του λόγου που ολοκληρώνεται, πιστοποιείται, επαληθεύεται, πείθει δια του σώματος.
Μιλάμε για τον προφορικό λόγο των Παραμυθιών και όχι τον λόγο της θεωρητικής σκέψης. Αυτά τα δύο είδη έχουν άλλο λεξιλόγιο, άλλο τρόπο μετάδοσης.
Ιδιαίτερα, μάλιστα, ο λόγος των μαγικών Παραμυθιών – αυτών δηλαδή στα οποία μπορεί να λάβει χώρα το θαυμάσιο, το θαύμα – μας εισάγει σε μια τελετουργία. Λέει:
Ελάτε να πούμε ψέματα, πέντε σακιά γιομάτα.
Ψέματα κι αλήθεια έτσι είν’ τα Παραμύθια.
Απ’ αρχής ξεκαθαρίζει τα πράγματα: ξεφοβηθείτε, αφήστε στην άκρη κάθε ανησυχία, θα πούμε ψ έ μ α τα ! Τι να κάνουμε; έτσι είν’ τα Παραμύθια. Λένε ψέματα. Ψέματα;
« Αυτή για να μην τον χαλάσει ο δράκος, απότομα του δίνει ένα μπατσίδι και τόνε κάνει πορτοκάλι, τόνε βάζει στο ράφι.»
Αυτό είναι ψέμα ;
Όχι !
Γιατί όχι ;
Γιατί εδώ δεν μιλάμε για εσπεριδοειδή και για την καλλιέργειά τους. Μιλάμε για τη λαχτάρα μιας κοπέλας να μη χάσει τον καλό της. Μιλάμε για την υπέρβαση. Και η υπέρβαση βιώνεται στον ψυχικό και πνευματικό χώρο.
Σ’ αυτόν το χώρο ανταποκρίνονται τα Παραμύθια, απ’ αυτόν αντλούν• γι’ αυτό έχουν πολλά μυστικά, πτυχώσεις, όπως ένα πρόσωπο με πολλές ρυτίδες - γραμμές ζωής.
Σ’ ένα μαγικό παραμύθι υπάρχουν κι άλλες κι άλλες σημασίες που αποκαλύπτονται μέσα στο χρόνο, την εμπειρία και την ωριμότητα του καθενός μας.
Υπάρχει λοιπόν ένας χώρος όπου μπορούμε να μπούμε ανυπόδητοι, ταπεινοί• εξ’ ίσου αυτός που αφηγείται και αυτοί που τον ακούν, γιατί το παραμύθι γνωρίζει κaι είναι εκείνο που θέτει τους όρους.
Μιλώ για την Τέχνη της Αφήγησης λαϊκών και δη μαγικών Παραμυθιών. Μπορεί να μη σας αρέσουν. ΚΑΛΩΣ. Θα βρείτε άλλα μέσα και διαδρομές για τα Πολιτιστικά σας Προγράμματα.
Αν σας αρέσουν, τότε να θυμόσαστε πάντα αυτό που είπα στην αρχή. Το Παραμύθι το λέμε με ολόκληρο το σώμα μας, δηλαδή με όλο μας τον εαυτό: τη σκέψη, το αίσθημα.
Μπαίνουμε μέσα στις εικόνες του -γιατί με εικόνες μιλάει το Παραμύθι - με όλες μας τις αισθήσεις: βλέπουμε τα πρόσωπα, ακούμε τις φωνές τους, μυρίζουμε, γευόμαστε… Υπάρχει μια σχέση αφής με κάθε φράση του.
Κι όταν εμείς το ζωντανεύομε μέσα από τη μνήμη των δικών μας αισθήσεων, το ίδιο προκαλείται και σ’ αυτούς που μας παρακολουθούν, και δημιουργείται η μέθεξη• η σωστή σχέση με το Παραμύθι.
Εμείς που το λέμε, πρέπει να ξεχαστούμε, να πάμε ένα βήμα πίσω, βάζοντας μπροστά το Παραμύθι. Άρα το πρώτο κριτήριο για να το επιλέξομε είναι να μας αρέσει πολύ, να θέλομε να του αφεθούμε !
Αυτήν την εμπειρία μας να μεταδώσομε στα παιδιά: την σχέση μας μ’ ένα συγκεκριμένο παραμύθι. Με απλότητα και κυρίως με ειλικρίνεια.
Υπάρχουν αισθήματα αποδεκτά και άλλα μη αποδεκτά, ιδίως σήμερα που γίναμε και ‘μεις πουριτανοί. Όμως όλα τα αισθήματα και όλοι οι χαρακτήρες τρέφονται και τρέφουν τη ζωή.
Κι ακόμα, όλα τα πρόσωπα των Παραμυθιών είναι οι διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας. Τα έχομε μέσα μας, μπορούμε να τα αναγνωρίσομε.
Ας είμαστε ειλικρινείς στην αφήγησή μας, με την επίγνωση ότι η ζωή είναι πιο πλατειά από εμάς και πιο πολύτροπη από τους διαχωρισμούς πρέπει – δεν πρέπει.
Κι ακόμη ότι τα Λαϊκά Παραμύθια δεν αναφέρονται σε κοινωνικές διακρίσεις, αλλά σε υπαρξιακές ανησυχίες. Δεν υπάρχει τόπος συγκεκριμένος, ούτε χρόνος, οπότε ακυρώνονται όλες οι διασπαστικές τομές της καθημερινότητάς μας.
Υπάρχει ένα διαρκές παρόν, που ενώνει όλους τους χρόνους κι όλους τους τόπους.
Γι αυτό μας παρηγορούν, γιατί ανταποκρίνονται ακριβώς στο αίτημα της ψυχής μας, για ενότητα και αθανασία...
Α. Σ.
Φεβρουάριος 2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου